ფსიქოლოგის რჩევები მშობლებს
შვილის სკოლაში შეყვანა ნებისმიერი მშობლისთვის უმნიშვნელოვანესი მოვლენაა. ეს არ არის გასაკვირი, ვინაიდან სკოლა მშობლებს, უპირველეს ყოვლისა, იმაზე მიანიშნებს, რომ მათი შვილი გაიზარდა და იწყება სრულიად ახალი ეტაპი როგორც ბავშვის, ისე მშობლების ცხოვრებაში. სწავლების პირველი თვეები, როგორც წესი, დიდ სირთულეებს უკავშირდება. ამ სირთულეთა უმტკივნეულოდ გადასალახავად ბავშვს არა მხოლოდ მასწავლებლების, არამედ მშობლების დახმარებაც სჭირდება.
ვფიქრობ, პირველკლასელთა მშობლებისთვის საინტერესო იქნება რეკომენდაციები, რომლებიც მათ ცხოვრების ამ უმნიშვნელოვანეს პერიოდში შვილთან ურთიერთობის სწორად წარმართვაში დაეხმარება:
- ნუ დაივიწყებთ, რომ ბავშვი, მიუხედავად იმისა, რომ სკოლაში მივიდა, ჯერ კიდევ არ არის მოსწავლე, ის ჯერ მხოლოდ გარდამავალ პერიოდში იმყოფება – ერთი ასაკობრივი საფეხურიდან მეორეზე გადადის. ამიტომ პირველკლასელს იმდენივეს არ უნდა ვთხოვდეთ, რამდენსაც „გამოცდილ“ მოსწავლეს.
- ახალ გარემოში მოხვედრა და ახალი ცხოვრების დაწყება ბავშვისთვის დიდი ემოციური დატვირთვაა, ამიტომ მშობლებთან ურთიერთობისას ემოციური კომფორტის შეგრძნება მისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია.
გააღვიძეთ ბავშვი მშვიდად, ღიმილით, ალერსიანი ხმით. ნუ დაიწყებთ დღეს საყვედურებით, ჩხუბითა და შენიშვნებით, თუნდაც ბავშვი ამას იმსახურებდეს. ისინი სხვა დროისთვის გადადეთ.
- ნუ ააჩქარებთ ბავშვს სკოლაში წასვლის წინ. დროის სწორად გათვლა თქვენი ამოცანაა და თუ ეს არ გამოგდით, ამაში ბავშვი არ არის დამნაშავე.
- სკოლაში მიყვანილ ბავშვს ნუ დაემშვიდობებით მუქარით: „არ იცელქო, თორემ ვერ გადამირჩები!“; „იცოდე, მასწავლებელმა საყვედური არ მითხრას, თორემ იმ სათამაშოს აღარ გიყიდი!“ უსურვეთ წარმატება და გაამხნევეთ. გაითვალისწინეთ, რომ მას რთული დღე ელის.
- სკოლიდან გამოსულ ბავშვს ნუ ჩააცივდებით, ნუ დააყრით კითხვებს განვლილი დღის შესახებ: „რა მიიღე დღეს?“, „შეგაქო თუ არა მასწავლებელმა“, „ვისი პასუხი მოეწონა მასწავლებელს ყველაზე მეტად?“ და ა. შ. მიეცით ბავშვს საშუალება, მოეშვას, დაისვენოს. თუ აფორიაქებულია და თქვენთან საუბარი სურს, ნუ მოიცილებთ თავიდან, ნუ გადადებთ საუბარს სხვა დროისთვის, მოუსმინეთ – ეს ბევრ დროს არ წაგართმევთ. არის შემთხვევები, როცა ბავშვი მოწყენილია, მაგრამ ჩუმადაა. ასეთ დროს ნუ დააძალებთ მომხდარის შესახებ საუბარს. ადროვეთ, დამშვიდდეს. მალე ყველაფერს თავად მოგიყვებათ და თავის მესაიდუმლედ გაქცევთ.
- თუ მასწავლებელმა თქვენი შვილის საქციელის გამო გისაყვედურათ, შეეცადეთ, ამას მშვიდად შეხვდეთ. ნუ იჩქარებთ დასკვნების გამოტანას და ბავშვის დასჯას. მასაც მოუსმინეთ. ამასთან, სასურველია, მასწავლებელთან თქვენს საუბარს ბავშვი არ ესწრებოდეს.
- ნუ იჩქარებთ ბავშვის სამეცადინოდ დასმას. მიეცით დასვენების საშუალება.
- მიეცით საშუალება, დამოუკიდებლად იმუშაოს, მაგრამ თუ თქვენი დახმარება დასჭირდა, უარს ნუ ეტყვით. მოიკრიბეთ მოთმინება და სიმშვიდე. იმედიანი სიტყვები: „ნუ ღელავ, ყველაფერი გამოგივა! მოდი, ერთად გავერკვიოთ“ – ბავშვს საკუთარი თავის რწმენას შემატებს, რაც წარმატების წინაპირობაა.
- ერიდეთ პირობების წაყენებას: „თუ ამას გააკეთებ, გასართობ ცენტრში წაგიყვან“; „თუ მასწავლებელმა შეგაქო, იმ სათამაშოს გიყიდი, რომელიც მოგეწონა“.
- სასურველია, ბავშვთან ურთიერთობისას, მისი აღზრდისას ოჯახის წევრები შეთანხმებულად მოქმედებდნენ და ერთსა და იმავე ტაქტიკას იყენებდნენ. თუ ერთმანეთს არ ეთანხმებით, ეცადეთ, ბავშვი თქვენი უთანხმოების მოწმედ არ აქციოთ.
- ნუ უგულებელყოფთ ბავშვის ჩივილს დაღლილობის შესახებ. ყურადღებით მოეკიდეთ მის მდგომარეობას. თუ ხშირად უჩივის თავის ტკივილს, მუცლის ტკივილს, ეს შესაძლოა სასკოლო შფოთვით, უფრო მეტიც – სასკოლო ნევროზით იყოს გამოწვეული.
- ემოციური სიმშვიდისთვის ბავშვს ჯანსაღი და მშვიდი ძილი სჭირდება. ნუ დაივიწყებთ, რომ 6-7 წლის ბავშვებს ჯერ კიდევ ძალიან უყვართ ძილის წინ ზღაპრების მოსმენა. შესაძლოა, უბრალო მოფერებაც კი საკმარისი აღმოჩნდეს ბავშვის დასამშვიდებლად. ძილის წინ ნუ გაიხსენებთ უსიამოვნებებს, ნუ დაიწყებთ ბავშვთან ურთიერთობის გარკვევას და ნუ განიხილავთ მომდევნო დღის გაკვეთილებს.
- პირველ წელს ერიდეთ ბავშვის დატვირთვას სხვადასხვა სპორტული თუ სახელოვნებო წრით. სასკოლო ცხოვრების დაწყება 6 წლის ბავშვისთვის ისედაც ძლიერი სტრესია. თუ თავისუფალი დრო, თამაშისა და სეირნობის შესაძლებლობა აღარ დავუტოვეთ, შესაძლოა, ნევროზი ჩამოუყალიბდეს ან გადაღლილობის გამო ჯანმრთელობა შეერყეს. თუ სპორტი, მუსიკა და ცეკვა ბავშვის აღზრდისთვის აუცილებლად მიგაჩნიათ, დააწყებინეთ სკოლაში მიყვანამდე ერთი წლით ადრე ან მეორე კლასიდან.
- გაითვალისწინეთ, რომ პირველკლასელს მხოლოდ 10-15 წუთის განმავლობაში შეუძლია ყურადღების კონცენტრირება, ამიტომ მეცადინეობისას 15 წუთში ერთხელ აუცილებლად უნდა მოუწყოთ ხანმოკლე შესვენება, მეცადინეობის საერთო ხანგრძლივობა კი არ უნდა აჭარბებდეს ერთ საათს.
- გაითვალისწინეთ, რომ კომპიუტერი, ტელევიზორი და ნებისმიერი სხვა მოწყობილობა, რომელიც მხედველობას ტვირთავს, არ შეიძლება, ბაშვმა ერთ საათზე მეტხანს მოიხმაროს.
- გამოუმუშავეთ ბავშვს დამოუკიდებლად მოქმედებისა და თვითმომსახურების ჩვევები. რაც უფრო მეტის გაკეთება შეეძლება დამოუკიდებლად, მით უფრო მეტი ექნება საკუთარი თავის რწმენა.
- სწავლის პირველ წელს ბავშვს ყველაზე მეტად სჭირდება მშობლების თანადგომა. მხარი დაუჭირეთ წარმატებისკენ მის სწრაფვას, ეცადეთ, მის ნამუშევრებში იპოვოთ რამე ისეთი, რის გამოც შეიძლება შეაქოთ. გახსოვდეთ, ქება ძლიერი ემოციური მხარდაჭერაა, რომელსაც შეუძლია, საგრძნობლად გაზარდოს ბავშვის ინტელექტუალური მიღწევები.
- მოთოკეთ ემოციები. უფროსების მღელვარება, შფოთვა ბავშვს გადაედება და აშინებს.
- სასურველია, ახლობლებისგან ბავშვი პოზიტიურ ინფორმაციას იღებდეს სკოლის შესახებ. წინააღმდეგ შემთხვევაში შესაძლოა სკოლაში წასვლა აღარ მოუნდეს.
- გიყვარდეთ ბავშვი ისეთი, როგორიც არის და არა ისეთი, როგორიც გინდათ იყოს.
- ადეთ, ხანდახან საკუთარი თავი ბავშვის ადგილას დააყენოთ – უფრო იოლად მიხვდებით, როგორ მოიქცეთ.
დაბოლოს, გახსოვდეთ: სასკოლო სწავლების პირველ წელს სირთულეები დროებითი მოვლენაა და სწორი დამოკიდებულებით აუცილებლად დაძლევთ. მშობლების რწმენა, მშვიდი, გაწონასწორებული დამოკიდებულება დაეხმარება ბავშვს, თავი გაართვას ყველა სირთულეს და წარმატებულ მოსწავლედ იქცეს.
