ცოტა ხნის წინ ჩვენ ყველანი შემზარავი ფაქტის მომსწრე და…თანამონაწილე გავხდით. ბავშვებმა ლეკვი აწამეს. საბრალო, უდანაშაულო არსება დაიღუპა. დაიწყო დიდი მითქმა-მოთქმა, დაპირისპირება, ერთნი ბავშვების უპირობო დასჯას ითხოვდნენ, მათ მიმართ არანაკლები სისასტიკის გამოვლენისკენაც მოუწოდებდნენ სხვებს, მეორენი ამ ბავშვების ფსიქიკური ჯანმრთელობის შემოწმებას და შესაბამისი ზომების მიღებას ემხრობოდნენ.
რამდენიმე დღის წინ ჩემმა13 წლის გოგონამ დამირეკა აღშფოთებულმა. სოფელში ისვენებს და მიყვებოდა, როგორ ეპყრობოდნენ ბავშვები ეზოში ლეკვს – კი არ ურტყამენ ან ცემენ, უბრალოდ სათამაშო ჰგონიათ და ხან ნაჭრებში ახვევენ და აძინებენ და ხან კოვზით ვითომ-ვითომ საჭმელს ტენიანო. როცა ვუთხარი, ცოცხალი არსებაა და არა სათამაშო, ასე ნუ ექცევითო, ბავშვების დედამ უხეშად მითხრა, მათი ლეკვია და რასაც უნდათ, იმას უზამენო. ეს თვალნათლივ აჩვენებს იმას, რომ ეს ბავშვები იმიტომ კი არ იქცევიან ასე, რომ ბუნებით ბოროტები და სასტიკები არიან, არამედ იმიტომ, რომ უფროსები არასწორად ზრდიან და ცუდ მაგალითს აძლევენ მათ.
და ერთი ამბავიც შესავლის ნაცვლად – ცოტა ხნის წინ უკრაინელი კოლეგები მყავდა სტუმრად. ცხადია, შემთხვევა ხელიდან არ გავუშვით და ჩვენი გამოცდილება ერთმანეთს გავუზიარეთ. მათგან ძალიან საინტერესო და ამ თემებთან დაკავშირებული სოციალური პროექტის შესახებ შევიტყვე. წერილის დაწერაც სწორედ ამ ფაზლის ნაწილებივით ერთმანეთთან დაკავშირებულმა ამბებმა გადამაწყვეტინა – ვალერა და ანია გატაცებით მიყვებოდნენ, როგორ ახორციელებენ თავიანთ სკოლაში ძაღლების თავშესაფრის ბინადრებთან ბავშვების დამეგობრების პროექტს.
მართალი გითხრათ, არ ვიცი, რა კონკერტული სასწავლო-შემეცნებითი პროექტები ხორციელდება სკოლამდელი აღზრდის დაწესებულებებში ან დაწყებით კლასებში. შესაძლოა, სახელმძღვანელოებსა და დამხმარე სასწავლო რესურსებში არის კიდევაც გაწერილი რაიმე ღონისძიებები ბავშვებისთვის ცხოველების უფლებების გაცნობისა და მათ მიმართ პატივისცემის გრძნობის ჩამოყალიბების მიმართულებით, თუმცა პრობლემა რომ თვალსაჩინოა და სამუშაო – კოლოსალური, ფაქტია.
თავიდან აღვნიშნე, საბრალო ლეკვის მკვლელობის მომსწრე და თანამონაწილეებიც გავხდით მეთქი. თანამონაწილეობაში კი უშუალოდ პროცესში მონაწილეობის მიღება არ მიგულისხმია, ცხადია. დავსვათ კითხვა – რას ვაკეთებთ თითოეული ჩვენგანი იმისთვის, რომ ბავშვებს სწორი დამოკიდებულება ჩამოუყალიბდეთ ცოცხალი არსებების მიმართ? ვსაუბრობთ თუ არა სკოლაში ცხოველთა უფლებებზე? გარდა საუბრისა, კიდევ რას ვაკეთებთ ან რისი გაკეთება შეგვიძლია? მხოლოდ საუბარი, შეგონება და სახელმძღვანელოში ილუსტრაციების გაცნობა საკმარისი ნამდვილად ვერ იქნება. მინდა ის რამდენიმე იდეა გაგიზიაროთ, რაც ვალერასგან და ანიასგან შევიტყვე.
სოციალური პროექტების სერია თავშესაფარში მცხოვრები ცხოველების დასახმარებლად
გამოვკვებოთ თავშესაფრის ბინადრები
მასწავლებელი წინასწარ უკავშირდება ცხოველთა თავშესაფრის ადმინისტრაციას. არკვევს იქ შეფარებული ცხოველების რაოდენობას. ათანხმებს ვიზიტის დროს და ეცნობა უსაფრთხოების ზომებს. სთხოვს ადმინისტრაციას, უზრუნველყოს იმ ცხოველების გარიდება, რომლებიც ბავშვების მიმართ აგრესიას გამოხატავენ. ასევე წინასწარ უთანხმებს, რომ ბავშვები ცხოველებთან საკვებს ან სხვა საჭირო ნივთებს მიიტანენ. ადგენს სიას.
მოსწავლეებთან მოსამზადებელი საუბრის და საორგანიზაციო საკითხების მოგვარების შემდეგ იგეგმება თავშესაფარში ვიზიტის დღე. სტუმრობის წინა დღეს ბავშვები ოჯახის წევრების თანხმობით და დახმარებით ამზადებენ საკვებს ცხოველებისთვის. ეს შეიძლება იყოს ბურღულეულის ფაფა, სპეციალური მშრალი საკვები, პური. შესაძლოა, თავშესაფარში დასჭირდეთ მედიკამენტები, ძველი პლედები ან თბილი ტანსაცმელიც ლეკვების და ავადმყოფი ძაღლების მოსავლელად. თავშესაფარში მისული მოსწავლეები და მასწავლებლები ცხოველებთან შეხვედრამდე კიდევ ერთხელ გაიმეორებენ უსაფრთხოების წესებს და მომვლელების თანხლებით გამოკვებავენ თავშესაფრის ბინადრებს.
შრომის გაკვეთილები
სკოლაში, რომელშიც ჩემი კოლეგები ასწავლიან, არის შრომის გაკვეთილები, სადაც მოსწავლეები სხვადასხვა მასალისგან სხვადასხვა ნივთის დამზადებას სწავლობენ. მეოთხე კლასის ხელობის გაკვეთილების ერთი სემესტრი მთლიანად ეთმობა პატარა სახლების ან თავშესაფრისთვის საჭირო სხვა ნივთების ( თაროები, სათავსოები, ჯამები…)მშენებლობას და დამზადებას. მოსწავლეები მასწავლებლის და მშობლების დახმარებით აგებენ პატარა სახლებს ძაღლებისა და ლეკვებისთვის, რომლებიც შემდეგ თავშესაფარში მიაქვთ. სურვილის და მონდომების შემთხვევაში, მშობლების ჩართვით, ჩვენთანაც შესაძლებელია ისეთი პროექტის დამუშავება, რომელშიც მონაწილეობას ბავშვებთან ერთად მათი მშობლებიც მიიღებენ. საჭირო მასალისა და ნივთების შესაძენად შეიძლება კაფეს ან ბაზრობის ორგანიზება, სადაც მოსწავლეები მათ მიერვე დამზადებულ საკვებს ან ნივთებს გაყიდიან, მიღებული შემოსავლით კი საჭირო ინვენტარს შეიძენენ. ეს ფასდაუდებელი გამოცდილება იქნება ბავშვებისთვის.
ლიტერატურის გაკვეთილებზე
თავშესაფრებს ან სხვადასხვა საინიციატივო ჯგუფს ხშირად აქვთ ვებგვერდები, სადაც იტვირთება გასაჩუქებელი ცხოველების ფოტოები. გასაჩუქებელი ცხოველების შესახებ ინფორმაცია მნიშვნელოვანია ჩუქების მსურველებისთვის გადაწყვეტილების მისაღებად. ლიტერატურის გაკვეთილებზე ბავშვებს შეგვიძლია ვთხოვოთ, დაწერონ ისტორიები იმ ცხოველებზე, რომლებიც მოსიყვარულე და მზრუნველ პატრონს ელოდებიან. მათ შეუძლიათ სახელებიც დაარქვან ლეკვებს, გააპიროვნონ ისინი და პირველ პირში დაწერონ მათი ისტორია – როგორ აღმოჩნდნენ თავშესაფარში, რას გრძნობენ, რას ელიან, რა სწყინთ და რა უხარიათ. ემპათიის უნარი უმნიშნელოვანესია და ეს სამუშაო ძალიან დაეხმარება ბავშვებს, თავადაც შეიგრძნონ ამ საბრალო არსებების განცდები. დაწერილი ისტორიების ატვირთვა შესაბამის რესურსებზე მასწავლებლის დახმარებით გახდება შესაძლებელი.
ყველაზე ძვირფასი საჩუქარი – ურთიერთობა
თავშესაფრების ბინადარ ცხოველებს აკლიათ ადამიანებთან ურთიერთობა. ძაღლები სოციალური, კონტაქტური არსებები არიან. სულ მცირე, რისი გაკეთებაც შეგვიძლია თავშესაფრებში მცხოვრები ცხოველებისთვის, მათთან ურთიერთობაა. შეიძლება დაიგეგმოს მათთან სტუმრობა უბრალოდ გასასაირნებლად ან მათთან სათამაშოდ. ცხადია, ადმინისტრაციასთან წინასწარ შეთანხმებით და ისევ და ისევ უსაფრთხობის ზომების დაცვით.ისინი შეარჩევენ ძაღლებს, რომელთა გასეირნება ღვედით უსაფრთხო და სასარგებლო იქნება როგორც მათთვის, ასევე ბავშვებისთვისაც.
მედიასაშუალებების გამოყენება
თითოეული ამ პროექტის განხორციელების პარალელურად ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება მიღებული გამოცდილების სხვებისთვის გაზიარება და ინფორმაციის გავრცელება. „სიკეთე გადამდებია“. მსგავსი ღონისძიებების გაშუქებით კი, შესაძლოა, სხვებსაც აღეძრათ სურვილი იმავეს გაკეთების. თანამედროვე ტექნოლოგიები გვაძლევს იმის საშუალებას, რომ გადავიღოთ და დაუყონებლივ ავტირთოთ სხვადასხვა მედიასაშუალებაში განხორციელებული პროექტები. დახმარება უფროსკლასელებს შეიძლება ვთხოვოთ. ისინი სიამოვნებით და ინტერესით გადაიღებენ მასალას, ჩაწერენ ინტერვიუებს პროექტში მონაწილე ბავშვებთან, უზრუნველყოფენ სხვადასხვა სოციალურ ქსელში თუ ვებგვერდზე ინფორმაციის გავრცელებას. თავისუფლად შეგვიძლია დავუკავშირდეთ ოფიციალურ მედიასაშუალებებსაც. რაც უფრო მეტი ადამიანი შეიტყობს და ჩაერთვება მსგავს პროექტში, მით უფრო სწრაფად მივიღებთ სასურველ შედეგს.
