ხუთშაბათი, მარტი 28, 2024
28 მარტი, ხუთშაბათი, 2024

თამაშის როლი უცხო ენის სწავლებაში

თამაშს ანუ გასართობ მოქმედებას – განურჩევლად იმისა, პედაგოგიურია თუ არა – სამი მიმართულება აქვს: მოტორული, აფექტური და კოგნიტიური. მოტორული თამაშები ავითარებს მოტორულ უნარებს (მოძრაობას), აფექტური – დამოკიდებულებებს, ხოლო კოგნიტიური ცოდნას სძენს ადამიანს.

 

რას მატებს თამაში უცხო ენის გაკვეთილს

უცხო ენის სწავლა-სწავლებისას თამაშს ლინგვისტურ რეალიებთან ერთად კულტურის გადამტანის როლიც აკისრია. სასწავლო მეთოდად თამაშის გამოყენებისას ცენტრშია შემსწავლელი, მისი ინტერესები და შესაძლებლობები. სასწავლო პროცესში თამაშის გამოყენება ხელს უწყობს პოზიტიური, უშუალო ატმოსფეროს ჩამოყალიბებას, რაც ამ მეთოდს ტრადიციული პედაგოგიური მეთოდებისგან განასხვავებს.

უცხო ენის გაკვეთილზე თამაშის გამოყენება კომუნიკაციური მიდგომის ერთ-ერთი სახესხვაობაა, რომელის მეშვეობითაც უმჯობესდება სოციალური უნარები, ზეპირმეტყველება და ინტერაქცია.

თამაშს შეუძლია, გაალღოს თანაკლასელებსა თუ ჯგუფის წევრებს შორის არსებული ყინული, წაახალისოს მონაწილეები რთული სამუშაოს შესასრულებლად. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ის ხელს უწყობს ჯგუფის დინამიკას.

გარდა ამისა, თამაში სცდება ფუნქციურ მიზნებს და მიდის უფრო შორს – მეტყველებამდე, სიტყვის თქმამდე და ა.შ.

უცხო ენის გაკვეთილზე გასართობი ქმედების უმთავრესი უპირატესობა მოტივაციის ამაღლებაა. ამ დროს მონაწილე უშუალოდაა ჩართული პროცესში და თვითშემეცნებას ეწევა. ფრანგული ენის გაკვეთილზე თამაშის გამოყენება წმინდა ლინგვისტური შესაძლებლობების განვითარებას კი არ ისახავს მიზნად, არამედ „მოქმედებას და რეაქციას სხვადასხვა საკომუნიკაციო სიტუაციაში“.

როგორ შევარჩიოთ თამაში

რისკის მინიმუმამდე შესამცირებლად თამაშის არჩევისას უნდა განვსაზღვროთ სამიზნე ჯგუფი. აუცილებელია, მასწავლებელი კარგად იცნობდეს მას, ითვალისწინებდეს მის ინტერესებსა და შესაძლებლობებს. გარდა ამისა, უნდა დაფიქრდეს იმაზეც, რამდენად მნიშვნელოვანია ეს თამაში სპეციფიკური და გლობალური მიზნების მისაღწევად.

მოსაძიებელია ალტერნატიული გზებიც, რადგან შესაძლოა, თამაში შეესაბამებოდეს სამიზნე ჯგუფის მოთხოვნებს, მაგრამ, ამასთანავე, არსებობდეს ამ მიზნების მიღწევის უკეთესი, უფრო საინტერესო საშუალებაც.

გარდა ამისა, უნდა დავფიქრდეთ ჯგუფის მობილობაზე, იმაზე, როგორ განთავსდებიან მონაწილეები და ა.შ.

 

თამაშის მიზანი: ისევე როგორც ყველა პედაგოგიურ აქტივობას, თამაშსაც სჭირდება ნათელი და კონკრეტული მიზანი – უნდა ვიცოდეთ, რისთვის მოვიხმობთ ამ მეთოდს: წერითი თუ ზეპირი უნარების განსავითარებლად, ლექსიკური მარაგის გასამდიდრებლად, გრამატიკული ერთეულების დასასწავლად… მიზანი ის მარადიული კითხვაა, რომელსაც მასწავლებელი გამუდმებით უნდა უსვამდეს საკუთარ თავს.

მონაწილეთა (მოსწავლეთა) რაოდენობა ჯგუფში: აუცილებელია, წინასწარ განისაზღვროს ისიც, თამაში ჯგუფურია თუ ინდივიდუალური, რადგან მონაწილეთა რაოდენობა ზოგიერთ თამაშში შეზღუდულია და პირიქით, არსებობს სოციალური თამაშები, რომლებიც დიდ ჯგუფებთან გაცილებით ეფექტურია, ვიდრე მცირესთან.

მონაწილეთა აკადემიური დონე და სოციალური უნარები: აუცილებელია ამ ფაქტორთა გათვალისწინება და მათი ერთმანეთისგან გამიჯვნა. მაგალითად, დაბალი აკადემიური მოსწრების მქონე მოსწავლე შესაძლოა იყოს ღია, დინამიკური და სიამოვნებით მიიღოს მონაწილეობა ჯგუფურ თამაშში, ხოლო მაღალი აკადემიური მოსწრების მქონე მოსწავლემ, რომელსაც არ აქვს განვითარებული ინტერპერსონალური უნარები, პირიქით, უარი თქვას მასზე, ამიტომ თამაშის ისეთი წესების შერჩევაა საჭირო, რომლებიც ყველა მონაწილეს მოერგება.

თამაშის დრო და ხანგრძლივობა: გასათვალისწინებელია ისიც, რომ ზოგიერთი თამაშის წესების ახსნას მეტი დრო სჭირდება, ზოგისას –  ნაკლები; ზოგი ჯგუფი უფრო იოლად ითვისებს წესებს, ზოგი – უფრო ძნელად. განსაზღვრეთ, რამდენი ხანი დაგჭირდებათ თამაშის დროს მოგროვებული ქულების დასათვლელად, რადგან ხშირად ეს პროცესი უფრო მეტ ხანს მოითხოვს, ვიდრე წარმოგვიდგენია.

თამაშის დროს სივრცის გამოყენება: იმის გასარკვევად, გეყოფათ თი არა სივრცე, დაუსვით საკუთარ თავს შემდეგი კითხვები: სად აპირებთ თამაშს – საკლასო ოთახში თუ მის გარეთ? პატარაა თუ დიდი საკლასო ოთახი? მოძრავია თუ არა მაგიდები? მოძრავია თუ არა თავად თამაში?

გაითვალისწინეთ შემდეგი რეკომენდაციებიც:

  • შეარჩიეთ თამაშისთვის სასურველი დრო;
  • ხელი შეუწყვეთ პოზიტიური გარემოს შექმნას;
  • აუხსენით მონაწილეებს წესები და შეამოწმეთ, ყველამ გაიგო თუ არა მითითებები.
  • თამაშის დროს გაამხნევეთ მოსწავლეები, რათა მათ აქტიური მონაწილეობის სურვილი გაუჩნდეთ.

თამაშის დასრულების შემდეგ:

  • შეაჯამეთ თამაში. ამასთან, სასურველია, მომავალი თამაშის იდეაც დასახოთ.

სად ვიპოვოთ პედაგოგიური თამაშები

უპირველეს ყოვლისა, თვალი გადავავლოთ ინტერნეტრესურსებს. საკმარისია, საძიებო სისტემაში ჩავწეროთ სიტყვები „jeu“ და „FLE“, რომ ვიპოვით უამრავ თამაშს, რომლებსაც ფრანგული ენის მასწავლებლები გვთავაზობენ მთელი მსოფლიოდან. თამაშის არჩევამდე წარმოსახვით უნდა გავიაროთ ყველა ზემოხსენებული ეტაპი. თამაში უფრო სანდო რომ იყოს, სასურველია, ის ოფიციალურ ვებგვერდზე შევარჩიოთ, რადგან ასეთ გვერდებზე უფრო ხშირად აზიარებენ ნაცად და ეფექტურ თამაშებს. წავიკითხოთ კომენტარებიც, სადაც მასწავლებლები თავიანთ გამოცდილებას გვიზიარებენ – შესაძლოა, გამოგვადგეს.

არსებობს სახელმძღვანელოებიც, რომლებიც სწორედ თამაშის მეთოდის გამოყენების მსურველთათვისაა განკუთვნილი. სახელმძღვანელოში თამაშის შერჩევისას აუცილებელია იმავე ეტაპების გავლა.

ერთი თამაშის პრაქტიკული მაგალითი

„დაასწარი – იპოვე ზმნა და შეადგინე წინადადება“

თამაშის კომუნიკაციური მიზანი: ზეპირმეტყველების განვითარება

ენობრივი/ ლინგვისტური მიზანი: ზმნის უღლება აწმყო დროში, დასწავლილი ლექსიკური მარაგის მიზნობრივი გამოყენება

სამიზნე ჯგუფი: A1 და ზევით

რესურსი: წინასწარ მომზადებული თვალსაჩინოება

მოსამზადებელი საფეხური:

I ეტაპი

დაავალეთ მოსწავლეებს, ფურცლებზე დახატონ ხელის მტევნები, ხელისგულებზე დაწერონ ზმნის უღლება და ამოჭრან (ზმნების შერჩევა შეიძლება მიზნობრივად, იმის მიხედვით, რომელ დროს და რომელი ჯგუფის ზმნებს გადიხართ. მაგ., I ჯგუფის ზმნები აწმყო დროში – présent les verbes en -er. სასურველია, ზმნები წინასწარ დაინაწილონ მოსწავლეებმა, რათა არ გამეორდეს. რაოდენობა განსაზღვრეთ მოსწავლეთა რაოდენობის მიხედვით. სასურველია დაახლოებით 50 ზმნა).

II ეტაპი

მოსწავლეები შესრულებულ დავალებას აკრავენ ერთ დიდ ფორმატზე, ისე, რომ იკითხებოდეს. დასრულებული თვალსაჩინოება გააკარით შესამჩნევ და ხელმისაწვდომ ადგილას.

თამაშის საფეხური

I ეტაპი

◦ მონაწილეები იყოფიან ორ ჯგუფად.

◦ თითო ჯგუფიდან გამოდის თითო წარმომადგენელი, დგება თვალსაჩინოებასთან და ელოდება დავალებას.

◦ თამაშის წამყვანი (შეიძლება, ეს იყოს მასწავლებელი) ასახელებს ზმნას, რომელიც მოცემულია თვალსაჩინოებაზე.

◦ ჯგუფის წარმომადგენლები ეძებენ ზმნას, პოვნის შემთხვევაში აფარებენ ხელს (ისე, რომ დაიფაროს ნაუღლები ზმნა) და აუღლებენ ზეპირად.

◦ ამავე ზმნის გამოყენებით ადგენენ წინადადებას (თამაშის გართულებისას შეიძლება სხვა მითითებების მიცემაც, მაგალითად, რა ასო-ბგერაზეც იწყება ზმნა, იმავე ასო-ბგერაზე დაიწყოს წინადადების ყველა წევრი: Parler – Papa parle polonais).

თითოეულ შესრულებულ დავალებაში ჯგუფი იღებს თითო ქულას. გამარჯვებულია ის, ვინც დაასწრებს პასუხს (უფრო სწრაფად იპოვის ზმნას, უფრო სწრაფად აუღლებს მას და შეადგენს წინადადებას).

თამაში გრძელდება მანამდე, სანამ ჯგუფის ყველა წევრი არ გამოვა სათამაშოდ.

გამოყენებული ლიტერატურა

  1. Haydée Silva, Le jeu en classe de langue
  2. Javier Suso Lopez, Jeux communicatifs et enseignement / apprentissage des langues étrangères

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი