მგონი, გახსოვს ჩვენი შეთანხმება, რომ ამ ზაფხულს, ბებიის სახლის ძველისძველ წიგნის თაროზე თუ სოფლის დამტვერილ ბიბლიოთეკაში, უცხო ქალაქების წიგნების მაღაზიებში თუ საკუთარ, დავიწყებულ წიგნებს შორის მე და შენ ტექსტებს ვეძებთ, ტექსტებს სულს ვუდგამთ, ტექსტებს ვაღვიძებთ – არ აქვს მნიშვნელობა, დიდი ხნის მკვდარია ეს ტექსტი, თუ დაბადებიდან მკვდრადშობილი, შენი მთავარი საზაფხულო დავალება – მათი გაღვიძება იქნება.
როგორ? ახლავე მოგიყვები!
მოკლედ, მე ასეთი თამაში მოვფიქრე – თვალახვეული მივდივარ წიგნის თაროსთან და შემთხვევით, ალალბედზე ვიღებ წიგნს, შემდეგ, თუ მასში არ არის, მე მაინც ვცდილობ მოვძებნო ლიტერატურა, ხოლო თუ უკვე არის, – ამას რა ჯობია.
მმმ, აი, ნახე, დავბორიალობ ბიბლიოთეკის თაროებთან, მეტი ინტრიგისთვის გეტყვი, რომ ეს განყოფილება სულაც არაა მხატვრული ლიტერატურა, აქ ლექსიკონები, ლექსიკონები და კიდევ ერთხელ ლექსიკონებია – მთელი საბადო, ერთგვარი განძთსაცავი.
მე რომ მკითხო, ლექსიკონი – ღმერთების წიგნია, აბა, სხვაგვარად როგორ უნდა მოახერხონ მათ ერთდროულად ყველგან და არსად ყოფნა – ჰოდა, ამიტომაც მგონია, რომ ანტიკური ღმერთები ლექსიკონებში ცხოვრობენ.
ნახე, რამდენი ჯადოსნური წიგნია – განმარტებითი, ორთოგრაფიული, სინონიმთა, გეოგრაფიული სახელების, ეტიმოლოგიური, სიმფონია-ლექსიკონები, უცხო ენათა…
სიტყვა გამიგრძელდა, ხელისცეცებით ვსინჯავ წიგნებს, ისე ადვილად საგრძნობია წიგნების მტვერი, სხვადასხვა ფაქტურის ყდა, რბილი, მაგარი, ტყავის, მუყაოსი, ზოგი რელიეფური, ზოგი – ძალიან გლუვი, მორჩა, რაც არის, არის, ერთი წიგნი მოვიხელთე – ჩემს ბადეში მოხვდა.
თვალს ვახელ და ვუყურებ – მოყავისფრო წიგნია, საშუალო ზომის, მაგარყდიანი – “საზღვარგარეთის ქვეყნების გეოგრაფიული სახელების ორთოგრაფიული ლექსიკონი”, ენათმეცნიერების ინსტიტუტის გამოცემა, თბილისი, 1989 წ.
მდაას, რას იტყვი, რთული მისია მხვდა თუ არა წილად? – ლიტერატურად ვაქციო, მხატვრულ ტექსტად წარმოვიდგინო მთელი ეს გეოგრაფია და ორთოგრაფია. ძნელია? ვინ იცის, ჩვენ მივყვეთ.
შესავალში ვიგებ, რომ ამ შესანიშნავი სამეცნიერო ნაშრომის ავტორები, გამოჩენილი ენათმეცნიერები არიან – ქართული ფილოლოგიის ღმერთები თუ ნახევარღმერთები – ეს ჩემს პასუხისმგებლობას ზრდის.
თვალსაჩინოებისათვის პირველივე გვერდს გაჩვენებ:
ა
აარე-მდ. რაინის მარცხ. შენაკადი; შვეიცარია
აახენ-ი – ქ; ჩრდილოეთ რაინ-ვესტფალიის მხარე;
აბა- ქ; აღმოსავლეთი ოლქი, ნიგერია;
აბადან-ი – ქ; ხუზისტანის ოსტანი, ირანი;
აბაი-ცისფერი ნილოსის სახელწოდება ეთიოპიაში;
აბასიანთა სახელმწიფო – ბაღდადის სახალიფო, არაბული ფეოდ. სახელწიფო 750-1258 წლებში;
აბაშეთი – ეთიოპიის ძვ. ქართული სახელწოდება;
აბეოკუტა- ქ; ოგუნის შტ. ადმ.ცენტრი, ნიგერია;
აბიჯანი- ქ; კოტ-დ`ივუარი;
აგუასკალიენტესი- ქ. მექსიკა;
ადელის მიწა – ანტარქტიდის ტერიტორიის ნაწილი…
და ა.შ.
გადავდივარ თამაშის მთავარ ნაწილზე:
მაშ ასე, აეროპლანით მოგზაურობს ჩემი წარმოსახვითი გმირი თუ თვითმფრინავით, მხოლოდ სივრცეში თუ დროშიც, ევროპიდან აფრიკამდე, სხვა პლანეტებზე თუ სულაც პარალელურ დროში, არაფერი ისე არ აღვიძებს ფანტაზიას და ქმნის სიუჟეტს, როგორც საინტერესო ტოპონიმიკა, ხოლო ბგერითი შემადგენლობა, ემოციური აღქმა, მეხსიერების სიღრმეებიდან ამოტანილი ინფორმაცია თუ უბრალოდ, მოგონება ან ცნობიერების ნაკადი საერთოდ – ისეთ ფერად ლიტერატურულ ტილოს დახატავს, რომ წარმოდგენა შეუძლებელია.
საერთოდაც, სახელების დარქმევის ნიჭი, ერთ-ერთი პირველი ჯილდოთაგანია, რომელიც ადამიანს ებოძა.
ვმოგზაურობ ამ წიგნში, გეოგრაფიული სახელიდან გეოგრაფიულ სახელამდე, სიტყვიდან სიტყვამდე, ა წერტილიდან ბ წერტილამდე…
თავბრუდამხვევი შთაბეჭდილებაა :
“ბარსელონა” -ბავშვობაში კატა მყავდა და მას ერქვა ასე;
„დია”, ჩემი სახელის შემოკლებული ვარიანტი, ანუ როგორც ჩემი შვილი მეძახის – მდინარე ყოფილა. სწორედ ამ მდინარის პირას დაიწყება ჩემი ამბავი, უფრო სწორად ჩემი წარმოსახვითი ტექსტის გმირის, ხოლო სად დამთავრდება, ვნახოთ, ჯერ მხოლოდ ქართული ანბანის დასაწყისია…
ივლის ჩემი პერსონაჟი და ასე იმღერებს: “სან-ტომე-დე გუაიანააა”… -სიმღერა გეგონა? სინამდვილეში შტატია, ვენესუელაში.
მოკლედ, ითამაშე ლიტერატურით, ეძებე იგი იქ, სადაც არ არის და დატკბი მისით იქ, სადაც იპოვე. როცა სკოლაში დაბრუნდები, მეც მიამბე ანდა წამაკითხე.
ესეც კიდევ ერთი საზაფხულო დავალება!
