პრეზენტაცია, როგორც ფილმი

Storytelling – ის მეთოდი
(მულტისემიოტიკური პრეზენტაციის უნარები)

ადამიანებს დაავიწყდათ, როგორ მოყვნენ ამბები. ამბავს არა აქვს დასასრული, არსებობს მხოლოდ დასაწყისი, რომელიც არასდროს სრულდება.

სტივენ სპილბერგი

ჩვენ შეგვიძლია, ვუყუროთ ფილმებს საათობით, სერიალებს – თვეობით და წლობითაც კი… მაგრამ ბევრ ლექციაზე, გაკვეთილზე, კონფერენციაზე შეიძლება რამდენიმე წუთის შემდეგ ყურადღებაც მოგვიდუნდეს და ძილიც მოგვერიოს…
რატომ…?

რას შეუძლია, რომ ჩვენი ყურადღება „დაიჭიროს“ აქტიურ ფაზაში…? – რა თქმა უნდა, კარგად მოყოლილ ამბავს, ისტორიას…. ამას კი მხოლოდ ლოგიკური და თანმიმდევრული გადმოცემით ვერ შევძლებთ, აუცილებელია, რომ ამბავი ემოციურადაც შეგვეხოს; რაც მთავარია, თავიდანვე უნდა დავინახოთ იმის საჭიროება, რომ ეს ისტორია სწორედ ჩვენთვისაა.

თანამედროვე სამყარომ ჩვენი აღქმა გახადა მეტწილად ვიზუალური. ეს ნიშნავს, რომ პირველ რიგში, ჩვენზე მოქმედებს ის, რასაც ვხედავთ. ამიტომ პრეზენტაციისას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება ვიზუალური ამბების შექმნას. ამბავი – ეს არის ის, რაც ყველას აინტერესებს, თუ შესაბამისადაა მოთხრობილი და ეხება მსმენელის (მაყურებლის) ინტერესებს, ემოციებს, აზრებს, განცდებს…

მარტინ საიკსის ძალიან საინტერესო წიგნი პრეზენტაციის თანამედროვე სემიოტიკურ უნარებზე (Martin Sykes, A. Nicklas Malik, Mark D. West „Stories that Move Mountains: Storytelling and Visual Design for Persuasive Presentations“) ასე იწყება: „პროფესიულ და პირად ცხოვრებაში ჩვენ ხშირად ვხდებით მცდარი წარმოდგენების ტყვეები. ერთხელ გათავისებულ მცდარ ჭეშმარიტებებს მხოლოდ ჩვენ კი არ ვიჯერებთ, გვინდა, სხვებსაც გადავცეთ. ნებისმიერი ახალი ცოდნა წარმოიქმნება უკვე დადგენილი წაროდგენებისგან. თუ ახალი ინფორმაცია ეწინააღმდეგება ამ წარმოდგენებს, ჩვენ უკვუვაგდებთ მას, რათა ჩვენი რწმენა არ შეირყეს… მყარი სტერეოტიპები ადვილად არ ნებდებიან… იმისათვის, რომ შევცვალოთ გული, გონება და ქცევები, აუცილებელია, სწორად აგებული კომუნიკაცია…“

წიგნის ავტორების აზრით, საჭიროა, გონების გათავისუფლება იმისათვის, რომ აზრი ახლებურად გამოითქვას. არავითარი მოსაწყენი ჩანაწერები და თეზისები! ეს არ მუშაობს! საჭირო გახდა სრულიად განსხვავებული მიდგომა. თანამედროვე ტექნოლოგიებმა მიაჩვია ადამიანი ვიზუალურ ამბებს და, შესაბამისად, ეფექტური კომუნიკაციაც ამ ენაზე უნდა აიგოს. ე.წ. Storytelling – ის მეთოდი (ინფორმაციის გადაცემა ამბების მოყოლით) აქტუალური გახდა.

ეს წიგნი გახლავთ ეფექტურ კომუნიკაციაზე, რომელიც ადამიანს უბრალოდ მოსმენისკენ კი არ უბიძგებს, არამედ უბიძგებს ქმედებისკენ… ინფორმაციას უბრალოდ კი არ ვაგროვებთ, არამედ გარდავქმნით კეთებაში, ქმედებაში, მოქმედებაში… ამაზე შოთა რუსთაველი მიუთითებდა: „არა ვიქმ, ცოდნა რას მარგებს ფილოსოფოსთა ბრძნობისაო“.

ეფექტური კომუნიკაცია იქმნება ვიზუალური ამბების შექმნით… ამბავს კი აუცილებლად სჭირდება სიუჟეტი…

აი, მივედით მთავარ საკითხამდე: როგორ შევქმნათ საინტერესო სიუჟეტის ვიზუალური ამბები? აქ კი უნდა გაიღვიძოს თქვენში კრეატიულობამ და შემოქმედებითობამ, თორემ ძალიან კარგი იდეა შეიძლება ისე უფერულად გადმოსცეთ, რომ ყურადღება არავინ მიაქციოს… ყოველთვის უნდა გახსოვდეთ, რომ ყველაზე ძვირად სწორედ თავისთავად ამბავი, თხრობა, ისტორია… „იყიდება“. ასე რომ არ იყოს, რეკლამებიც საჭირო არ იქნებოდა. იდეის გამოხატვა და გადაცემა არის ძალიან მნიშვნელოვანი. თანამედროვეობამ კი გამოხატვის სრულიად ახალი პარამეტრები მოიტანა.

წარმოიდგინეთ, რომ თქვენ ხართ რეჟისორები და თქვენი პრეზენტაციით თქვენ ქმნით ფილმს, თავისი სიუჟეტით და ყველა აუცილებელი კომპონენტით. იწვევთ დაძაბულობას, ემოციას, ეძებთ გამოსავალს და პოულობთ…

როგორ ავირჩიოთ სიუჟეტი?

საყოვეთაოდ ცნობილია, რომ რომ არსებობს სულ რამდენიმე სიუჟეტი, რომელსაც ეფუძნება ყველა ამბავი. 70-იან წლებში 30-წლიანი კვლევის შედეგად ამერიკელმა მწერალმა და ჟურნალისტმა კრისტოფერ ბუკერმა გამოთქვა მოსაზრება, რომ არსებობს 7 არქეტიპული სიუჟეტი, რომლიდანაც შეიძლება ნებისმიერი ამბავი განავითარო.

ეს სიუჟეტებია:

სიუჟეტი I – ურჩხულზე გამარჯვება

(პერსევსი და მედუზა გორგონა, თეზევსი და მინოტავრი, ჰარი პოტერი…

სიუჟეტი I I – ტრანსფორმაცია

კონკიას ამბავი, ფილმი „ლამაზმანი“, ჯეინ ეარი

სიუჟეტი I I I – თავგადასავალი

ჰომეროსის „ოდისეა“, არგონავტების მითი, ლეგენდები მეფე არტურზე, „მობი დიკი“

სიუჟეტი IV – იქეთ და უკან (გასვლა და უკადაბრუნება)

„დროის მანქანა“, „ალისა საოცრებათა ქვეყანაში…“, „ნარნიას ქრონიკები“, რობინზონ კრუზო…

სიუჟეტი V – კომედია

„ფიგაროს ქორწინება“, მოლიერის პიესები, ჯეინ ოსტინის რომანები, „ომი და მშვიდობა“…

სიუჟეტი VI – ტრაგედია

ლეგენდა ფაუსტზე, მაკბეტი, „რომეო და ჯულიეტა“, „ლოლიტა“…

სიუჟეტი VII – აღდგომა (აღორძინეა)

მძინარე მზეთუნახავი, ფიფქია და 7 ჯუჯა, მზეთუნახავი და ურჩხული, ყინულის დედოფალი…

ამ სიუჟეტებიდან თქვენი პრეზენტაციისათვის შეგიძლიათ შეარჩიოთ ის, რომელიც ყველაზე მეტად მიესადაგება თქვენს სათქმელს….
იფიქრეთ იმაზე, რისი თქმა გსურთ და რომელია თქვენი სიუჟეტი?