ზიგზაგის მეთოდი მოცულობითი ტექსტის დამუშავებისთვის

ზიგზაგის მეთოდი მოცულობითი ტექსტის დამუშავებისთვისმეთოდის გამოყენება მიზანშეწონილია მაშინ, როდესაც მოსწავლეებმა მცირე დროში უნდა მოახერხონ დიდი რაოდენობით ტექსტის, პარაგრაფის, ინფორმაციის დამუშავება. ხშირ შემთხვევაში, საათობრივი ბადით გათვალისწინებული საათები საკმარისი არ არის მოცულობითი ტექსტების ხარისხიანად დასამუშავებლად. მოსწავლეებს ყურადღების მიღმა რჩებათ მნიშვნელოვანი მონაკვეთები, საკვანძო დებულებები. ზიგზაგის მეთოდის გამოყენება სწორედ ასეთი პრობლემების თავიდან აცილებაში დაგვეხმარება.

მეთოდის უპირატესობები

• მცირე დროში დიდი რაოდენობით ინფორმაციის/ტექსტის დამუშავება
• ინტერაქტიური სწავლება- მოსწავლეებს არ მიეწოდებათ მზამზარეული მასალა
• აქტიურდება მოცულობით ტექსტში საკვანძო დებულებების/მთავარი სათქმელის გამოყოფისა და სისტემატიზირების უნარი
• იხვეწება ჯგუფური მუშაობის/თანამშრომლობითი სწავლების უნარები
• სამუშაოში ჩართულია არა რამდენიმე აქტიური მოსწავლე, არამედ მთელი კლასი
• მეთოდი საშუალებას აძლევს მასწავლებელს გამოიყენოს სხვა აპრობირებული სტრატეგიები ( კლასტერი, სქემები, ცხრილი, კრიტიკული აზროვნების განმავითარებელი სტრატეგიები…)

ზიგზაგის მეთოდის ალგორითმი სხვადასხვა მიმართულების საგნებისთვის

თავდაპირველად, მასწავლებელი ყოფს მთლიან მასალას ნაწილებად. მასალის დანაწილებისას აუცილებელია მოსწავლეთა რაოდენობის გათვალისწინება (იხ.ქვევით)

შემდეგ აჯგუფებს მოსწავლეებს. მოსწავლეები ჯგუფდებიან შემდეგი პრინციპით: ჯგუფების და ჯგუფებში მონაწილეების რაოდენობა უნდა იყოს თანაბარი (მაგალითად, 5 ჯგუფი თითოეულში 5 მონაწილით, თუ მასალა ძალიან დიდია, შესაძლებელია მონაწილეთა რაოდენობის გაზრდაც). თითოეული ჯგუფი იღებს ერთსა და იმავე ტექსტს (წინასწარ დანაწევრებულს და დანომრილს მასწავლებლის მიერ. შესაძლებელია ნაწილების სხვადასხვა ფერით მონიშვნა ან ნებისმიერი განმასხვავებელი ნიშნით გამოყოფა). ჯგუფის მონაწილებს შეხვდება დანაწევრებული ტექსტის ერთი ნაწილი ( ერთ მოსწავლეს 1-ლი ან პირობითად, „მწვანე“ ტექსტი, მეორეს – მე-2 ნაწილი ან წითელი ტექსტი და ა.შ.)

1-ლი ეტაპი: ინდივიდუალური სამუშაო

მოსწავლეები გარკვეული დროის განმავლობაში ( დრო მიუთითეთ წინასწარ) ინდივიდუალურად ამუშავებენ მასალას. მათ ევალებათ თეზისების გაკეთება, ტექსტის მნიშვნელოვანი ადგილების მონიშვნა, კონსპექტირება. შეუძლიათ გამოიყენონ ინფოგრაფიკა, სქემა, ცხრილი ან ინფორმაციის მოწესრიგების მათთვის ხელმისაწვდომი და სასურველი ნებისმიერი საშუალება. საბოლოო ამოცანაა ამ ტექსტისგან ერთგვარი „კონცენტრატის“ მიღება.

მე-2 ეტაპი: ჯგუფური სამუშაო

მოსწავლეები იწყებენ ერთობლივ მუშაობას და ქმნიან ე.წ. „ექსპერტების ჯგუფებს“. ამ ჯგუფებში ერთიანდებიან ის მოსწავლეები, რომლებსაც ერთი და იგივე ნაწილი შეხვდათ(შესაბამისად, იქმნება პირველების, მეორეების…ან მწვანეების, წითლების და ა.შ. ჯგუფები).

ჯგუფის წევრები ერთმანეთს უზიარებენ საკუთარ ნამუშევარს. ისინი ერთმანეთთან აჯერებენ შესრულებულ სამუშაოს, ქმნიან საპრეზენტაციო ვერსიას, ირჩევენ პრეზენტატორს ან ინაწილებენ სათქმელს წინასწარ. საბოლოოდ, თითოეული ჯგუფი უნდა მოემზადოს თავისი წილი ინფორმაციის გაზიარებისა და საკუთარ ჯგუფში პრეზენტირებისთვის და ასევე, დასკვნით ეტაპზე, კლასის წინაშე წარდგომისთვის.

დამატებითი დავალება

მოსწავლეთა მზაობის, დარჩენილი საგაკვეთილო დროის და სხვა ფაქტორების გათვალისწინებით აქვე შესაძლებელია ერთი დამატებითი დავალების მიცემაც – ექსპერტების ჯგუფი ჩამოწერს რამდენიმე კითხვას მასალის იმ ნაწილიდან გამომდინარე, რომელიც მათ დაამუშავეს, რათა მოგვიანებით ამ კითხვებზე მიღებული პასუხების მეშვეობით გაარკვიონ, სწორად გაიგეს თუ არა სხვებმა მათი მონათხრობი. შესაძლებელია მინი-ტესტის, კითხვარის ან ვიქტორინის მომზადებაც.

მე-3 ეტაპი თავდაპირველ ჯგუფებში დაბრუნება

მესამე ეტაპზე მოსწავლეები უბრუნდებიან თავიანთ თავდაპირველ ჯგუფებს და თითოეული რიგრიგობით წარმოადგენს საკუთარ ნაწილს. ამრიგად, თავდაპირველი ჯგუფის თითოეულ წევრს ექმნება სრული წარმოდგენა მასალაში თავმოყრილი ცნობების შესახებ. წაახალისეთ  მოსწავლეები, რათა მათ  დაუსვან დამაზუსტებელი კითხვები პრეზენტატორს. ჯგუფებში მუშაობა ფასდება მასწავლებლის მიერ წინასწარ  შემუშავებული რამდენიმე კრიტერიუმით. კრიტერიუმები კლასს უნდა გააცნოთ სამუშაოს დაწყებამდე. ქვევით შემოგთავაზებთ სანიმუშო რუბრიკას, რომელსაც მასწავლებელი კონკრეტული კლასის, დავალების და სამუშაოს სპეციფიკის გათვალისწინებით შეავსებს.

დასკვნითი ეტაპი

დასასრულ, თითოეული ჯგუფი ირჩევს ერთ პრეზენტატორს და ახლა უკვე მთელი კლასი ერთობლივად ისმენს დამუშავებულ მასალას. ეს ეტაპი მნიშვნელოვანია მიღებული ცნობების განმტკიცებისა და პროცესში წარმოქმნილი ხარვეზების აღმოსაფხვრელად. მასწავლებელი ამ ეტაპზე მოდერატორის როლს ითავსებს. დასკვნით ეტაპზე არჩეული პრეზენტატორების გარდა ნებისმიერ მსურველს შეუძლია დამატებით ცნობების მოწოდება, კითხვების დასმა.

რეფლექსია

მომდევნო გაკვეთილზე სასარგებლო იქნება განვლილი გაკვეთილის რეფლექსია. მონაწილეები გაიხსენებენ საკვანძო საკითხებს, შეაფასებენ სამუშაოს, მიმოიხილავენ, ვისი პრეზენტაცია იყო განსაკუთრებით ეფექტური ან ეფექტიანი. რეფლექსია საფუძვლიანად განამტკიცებს წინა გაკვეთილზე მიღებულ ცოდნას.

ჯგუფური მუშაობის შეფასების სანიმუშო რუბრიკა

ჯგუფის ყველა წევრი ჩართულია;

ჯგუფის წევრები უსმენენ ერთმანეთს;

ჯგუფის წევრები თანამშრომლობენ/აზრს გამოხატავს ჯგუფის თითოეული წევრი;

ჯგუფი გამოყოფს მნიშვნელოვან და მეორეხარისხოვან ცნობებს და პრეზენტირებისას წარმოადგენს მთავარ იდეას;

ჯგუფის წევრები პასუხობენ დასმულ შეკითხვებს;

ჯგუფი იცავს დროის ლიმიტს;

შესაძლებელია ჯგუფის წევრებს შევთავაზოთ თვითშეფასების რუბრიკაც;